Sabit Kanatlı İnsansız Hava Araçları İçin Yüzey Kaybını Dengeleyici Otopilot Tasarımı

Abstract

Ülkemiz 1930'larda havacılık ve savunma sanayii konusunda öncü bir ülkeydi. Uçak fabrikaları, demir-çelik sanayii ve mühimmat fabrikaları başta olmak üzere sektörde ondan fazla tesiste çalışmalar gerçekleştirilmekteydi. Günümüzde değişen dengeler, küresel ve bölgesel yeni tehlikeler, ülkemizin bu alanda tekrar milli ve üstün bir konuma geçmesini gerektirmektedir. Üretim ve mekanik alanda üstünlük sağlamak daha uzun zaman alacaktır fakat yazılım ve karar mekanizmaları ile ilgili konularda hızlı yol almak mümkündür. Uçaklar ve insansız hava araçlarında insanlara yardımcı olmak amacıyla, bazen insanların dahi yapamayacağı görev tanımlarında otomatik pilot sistemleri kullanılır. Bu projede sivil ya da askeri hava araçlarında karşılaşılan teknik aksaklıkları dengeleyici milli bir otopilot sistemi geliştirerek ülkemiz bilgi birikime kazandırmak hedeflenmiştir. Havacılık alanında karşılaşılan uçak kazalarının önemli bir bölümü kontrol yüzeylerinin arızalanması sonucu oluşur. Proje kapsamında, kanatçıklar veya yön dümeni yüzeylerinin kilitlenmesi, ve ek olarak uçağın güç kaybı durumunda, dengeli uçuşunu gerçekleyen bir otopilot sistemi tasarlanmış, gerçeklenmiş ve uçuş testleri ile doğrulanmıştır. Bu projede çalışanların 36 aylık araştırma süresi boyunca ülkenin havacılık alanındaki bilimsel ve teknolojik gelişmelerine katkıda bulunmak ilk hedefleri olmuştur. Havacılık çalışmalarında karşılaşılan teknik aksaklığın ilk olarak can kaybına, ardından maddi kayba yol açmasının önüne geçilmeye çalışılması araştırma ekibinin ülkesine sağladığı en büyük katkıdır. Bu projenin yetiştirdiği toplam on bursiyerin, ülkemizin yeni bilim insanları olacak olmaları, projenin doğurduğu bir başka katkıdır. Projenin başladığı andan itibaren önceden tecrübe etmedikleri: - Havacılıkta yüzey kilitlenmelerinden dolayı yaşanan kazaların, maddi, manevi ve can kayıplarının sıklığı hakkında bilgi, - Klasik ve modern kontrol yöntemlerinin bir çoğunun çalışılması ve bu yöntemlerden keşfinde günümüze daha yakın olan çevrim şekillendirme yöntemi öğretisi, - Mission planner, X-Plane gibi uçuş benzetim programlarının öğrenilmesi, - Birden fazla türde model uçak üzerinde teorik ve pratik çalışma, - Otopilot sistemi için elektronik tasarım ve testleri konusunda çalışma, - Yüzey kaybı senaryoları geliştirme ve deneme, - Uçuş tesleri için gerçek saha tecrübesi elde etme, gibi bir veya daha fazla beceri kazanarak projeyi tamamlamış proje çalışanları ve yürütücüleri, ülkemizin bilimsel ve teknolojilik alanda ilerlemesine katkıda bulunmanın gururunu yaşamaktadırlar. Projenin hedefine ulaşılması için yapılan çalışmalar, bursiyerlerin yüksek lisans ve doktora araştırmalarına da katkıda bulunmuştur. Projeden ayrıca çok sayıda ulusal ve uluslararası bildiri ve dergi yayını üretilerek literatüre katkı sağlanmıştır. Proje için TÜBİTAK desteği hayati öneme sahiptir. Bu destek olmadan projenin gerçekleşmesi mümkün olamazdı. Tüm bursiyerlerin ücretleri, gerekli ekipman ve malzeme alımları, saha çalışmaları ve konferans katılımları TÜBİTAK desteği sayesinde mümkün olmuştur. Proje ile ilgili idari ve maddi konularda EEEAG ve MADES başta olmak üzere tüm kurum çalışanları bize daima bizlere yardımcı olmuş, taleplerimize olumlu yaklaşmış ve projenin başarıya ulaşmasında pay sahibi olmuşlardır. Ülkemizde bilimin ve teknolojinin gelişimindeki öncülüğünden dolayı TÜBİTAK'a her zaman müteşekkiriz.