Fikrî hak boyutuyla yapay zekâ

Abstract

Geleneksel bir tanimi bulunmamasina ragmen, yapay zekâ, genellikle insan zekâsiyla iliskilendirilen islevleri, sinirli insan müdahalesiyle ya da hiç insan müdahalesi olmadan gerçeklestirme yetenegi olarak tanimlanabilir. Hayatimizin hemen her alaninda karsimiza çikan yapay zekâ gittikçe gelismekte ve gerek toplumsal gerek ekonomik alanda önemi her geçen gün artarak önemli tartismalari gündeme getirmektedir. Hukukun pek çok dalinda da bu gelismelere bagli olarak yeni düzenlemeler yapilmasi gerekmektedir. Ilgili alanlardan biri de fikir ve sanat eserleri hukuku olarak karsimiza çikmaktadir. Yapay zekânin geliserek yaraticilik alanina giren ürünler üretmesi bir yandan fikir ve sanat eserleri hukukunun insan merkezli tutumunun yeniden sorgulanmasina neden olmakta bir yandan da söz konusu ürünlerin üretilmesinde çok sayida eser niteliginde verinin kullanilmasi, yapay zekânin gelisimine bagli menfaatler ile eser sahiplerinin fikrî hakka dayali menfaatlerini karsi karsiya getirmektedir. Bu tezde temel olarak yapay zekâ, insanlar tarafindan üretildiginde eser olarak kabul edilebilecek ürünler ürettiginde, bu ürünlerin fikrî hak ile korunmasi gerekip gerekmedigi ve söz konusu ürünlerin meydana getirilmesi için kullanilan eser niteligindeki verilerin eser sahiplerinin fikrî haklarini ihlal edip etmedigi sorunlari ele alinmaktadir. Ayrica, bu sorunlara iliskin olasi çözüm önerileri tartisilmaktadir. Baska bir deyisle bu tezde yapay zekâ girdi ve çiktilari fikrî hak korumasi temelinde ele alinmaktadir. Birçok ülkede tezde ele alinan sorunlari tartismak, çözüm önerilerinde bulunmak, bu konularda bilgi ve görüs alisverisinde bulunmak amaciyla istisare toplantilari gerçeklestirilmis, çesitli yasal girisimler baslatilmistir. Yine söz konusu sorunlar, ögretide derin tartismalari beraberinde getirmis ve uyusmazliklar mahkemeler nezdinde incelenmeye baslanmistir. Türk hukukunda ise mevcut düzenlemeler kapsaminda isaret edilen sorulara cevap verme konusunda tereddüt yasanmakta ve bu tereddütleri gidermek adina henüz bir mevzuat çalismasi da yürütülmemektedir. Konuya iliskin ögretide yer alan çalismalar da diger ülkelere kiyasla az sayida olup ileri sürülen görüsler ise birbirinden farklilasmaktadir. Bu çalismada, karsilastirmali hukukta yapilan yasa degisikliklerinden ve ögretide yer alan görüslerden de yararlanilarak bunlarin fikrî mülkiyet hukukunun amaç ve ilkelerine ve Türk Fikir ve Sanat Eserleri Hukukuna uyumlulugunun ele alinmasi hedeflenmektedir. Ardindan olasi yasa degisikliklerine iliskin çesitli önerilerde bulunulmasi amaçlanmaktadir. Belirtilen çerçevede, söz konusu tez ile Türk Hukukundaki önemli bir eksikligin giderilmesine katkida bulunulmasi hedeflenmektedir.

Although there is no traditional definition, artificial intelligence can be defined as the ability to execute functions often associated with human intelligence, with limited or no human intervention. Artificial intelligence, which we encounter in almost every area of our lives, has been developing gradually. The importance of artificial intelligence in both social and economic fields has been increasing daily, bringing critical discussions to the agenda. As such, it is necessary to make new regulations in many branches of law depending on these developments. One of the related fields is the intellectual property law. The fact that artificial intelligence develops and produces products that fall into the field of creativity, on the one hand, causes the human-centred attitude of the law of intellectual and artistic works to be requestioned. On the other hand, using a large number of data in the form of works in the production of the products in question brings the interest of the development of artificial intelligence against the interests of the owners of the work based on intellectual rights. In this thesis, it is mainly discussed whether the creation of products that can be considered as works when produced by artificial intelligence requires intellectual property protection and whether the data in the nature of the works used to create these products violate the intellectual rights of the authors in question, together with the proposed solutions. In other words, in this thesis, the inputs and outputs of artificial intelligence are discussed based on intellectual property protection. In many countries, consultation meetings have been held, and various legal initiatives have been initiated to discuss the problems that will form the subject of the thesis, propose solutions, and exchange information and views on these issues. Likewise, the problems have brought about deep discussions in the doctrine, and the disputes have started to be examined before the courts. In Turkish law, on the other hand, existing regulations have uncertainties in answering these questions, and no legislative work has yet been carried out to eliminate these uncertainties. There have also been very few research in teaching on the subject, and the opinions put forward differ from each other. This thesis seeks to use the legal amendments made in comparative law and the views in the doctrine, discuss their compatibility with the purposes and principles of intellectual property law and Turkish Copyright Law, and make suggestions about possible legislative changes. Within this framework, this thesis aims to contribute to eliminating an essential deficiency in Turkish Law with this thesis. Key Words: Artificial Intelligence, Copyright, Work and Author, Artificial Intelligence Inputs and Outputs, Text and Data Mining.