Ziya Gökalp Kürdolojisi üzerine notlar

Abstract

Türk milliyetçiliğinin kurucu ideologlarından olan Mehmed Ziya (Gökalp) (1876-1924), Türkler ve Türklük ile ilgili çalışmalarına paralel olarak Kürtler ile ilgili çalışmalar yapar. Sosyolojik ve etnografik (kavmiyat, ilm-i akvam) araştırmalarının sonucu ele aldigi politik yazı ve raporların yanısıra, cemiyet ve devlet olanaklarıyla komisyonlar ve anketler düzeyinde genele yayar. Bu makale, Gökalp’in otuz yıla yayılmış Kürdoloji faaliyetlerinin değişimini –tarihsel ve mekansal bir perspektiften– inceleyecektir. Devletin, kendi ideolojik-politik hedeflerinin, ve araştırma konusu yaptığı “obje”deki (Kürtler ve Kürt milliyetçiliği) değişimlerin yanısıra mekân ile değişen bağlam ve çıkar çatışmalarının etkisi analiz edilecektir.

Mehmed Ziya (Gökalp) (1876-1924), one of the founding ideologists of Turkish nationalism, studied Kurds in parallel with his studies on Turks and Turkishness. While he published political articles and reports basing on his individual sociological and ethnographic researches (kavmiyat, ilm-i akvam), he also founded research commissions and organized sociological surveys bty mobilizing party and state apparatus in the aim to study all Kurds. This article will examine the change of Gökalp’s Kurdology activities –from a historical and spatial perspective– over thirty years. The article will demonstrate the impact of the changes of the state, his ideological-political goals and his research “object” (Kurds and Kurdish nationalism), as well as the impact of changing context and conflicts of interest on his Kurdology studies.