Obsesif kompülsif bozukluk hastalalarında karar verme stratejisinin fNIRS kullanılarak incelenmesi

Abstract

Amaç: Obsesif kompülsif bozukluk (OKB) obsesyon ve kompulsiyonlarla karakterize heterojen bir bozukluktur ve yürütücü işlevlerin kontrolündeki yetersizlikten kaynaklandığı belirtilmiştir. Obsesyonlara bilişsel yaklaşımda, Tamamlanma İhtiyacı (Tİ), ve Bilişsel Esneklikte Azalma (BEA) temel bilisel kusurlar olarak belirtilmiştir. Öte yandan, bu yetersizliğin karar verme süreçlerindeki bozukluktan köken aldığı ve karar verme bozukluklarının endofenotip olabileceği yönünde fikirler öne sürülmüştür. Bu çalışmada OKB vakaları sağlıklı kontrollerle karşılaştırılarak karar verme stratejisi açısından nasıl farklılaştığı, kortikal aktivite paterni, bilişsel işlevler ve kortikal aktivitenin obsesyonların şiddetiyle ilişkisi araştırılmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışmaya 50 kişi katılmıştır (25 OKB, 25 SK). Demografik ve klinik veriler SDV formu, Bilişsel Tamamlanma İhtiyacı (BTİ), Beck Anksiyete Ölçeği (BAÖ), YBOCS, Stroop testi, sonuca atlama yanlılığı (SAY olağan/müphem koşul) elde edilmiştir. Bununla birlikte SAY görevi bilgisayarda tekrarlanarak 52 kanallı fNIRS cihazıyla fronto-temporal kortikal aktivite ölçülmüştür. Bulgular: OKB’de SAY (olağan,müphem) (p=0,04, p=0,001), BTİ (p<0,001), BAÖ (p<0,001) puanları yüksek bulunmuştur. fNIRS ölçümlerinde OKBG’de sol-IFG aktivitesi yüksek bulunmuştur (p=0,017). Müphem koşulda sağ-MTG (p=0,03), sağ-PO (p=0,003), sağ-IFG (p=0,001), sol-IFG (p=0,05) anlamlı aktivite artışı göstermiştir. Grup-koşul etkileşiminin sol-IFG aktivitesine etkisi anlamlı bulunmuştur (p=0,05). Bu anlamlılık olağan koşulda OKBG’de görülen yüksek aktiviteden kaynaklanmıştır (p=0,018). Görev süresi grup etkisi (p=0,001), koşul etkisi (p<0,001), grup-koşul etkileşimine (p=0,015) bağlı olarak anlamlı farklılık göstermiştir. OKBG’de karar verme süresinin uzunluğunun bu farka sebep olduğu saptanmıştır (p=0,001). Karar verme süresinin müphem koşulda daha uzun olduğu görülmüştür (p<0,001). Müphem koşulda OKBG daha uzun sürede karar vermiştir (p=0,001). Korelasyon analizlerinde hemodinamik, klinik, demografik verilerin ilişkisi araştırılmıştır. Olağan koşulda sol-IFG ile YBOCS puanları arasında (r=0,5, p=0,006), olağan koşulda sağ-MTG ile BTİ arasında (r=0,5, p=0,003), müphem koşulda karar verme süresi ile sağ-PO arasında (r=0,4, p=0,03) anlamlı ilişki saptanmıştır. Sonuç: Karar verme içerikten bağımsız olarak normal düşünceden farklılaştığı görüşü desteklenmiştir. Kortikal aktivite paterni bu görüşle uyumludur. Klinik ve görüntüleme verilerinin obsesyonların şiddetiyle ilişkili olduğu görülmüştür ancak demografik verilerle bu ilişki gösterilememiştir.