Çiftleşme Işaretleyicisi ile Koyun Üreme Takibi Modelinin Oluşturulması

Abstract

Bu araştırmada 240 adet merinos koyun dijital küpe, koyun yönlendirme sistemi (aligatör), küpe okuyucu istasyon, otomatik tartım, veri dönüştürücü, çiftleşme işaretliyicisi ve yazılım kullanılarak tamamlandı. Yazılım programı ile sürüye ait yaş, ırk, vücut kondisyon skoru, canlı ağırlık, sağlık skorları, hastalıklar (paraziter, enfeksiyöz, metabolik ve travmatik) ve semptomlar, tedavi protokolleri, aşı ve ilaç uygulamaları sistem üzerinden 12 ay süresince kaydedildi. Pedigri kayıtları (koç özellikleri, servis kapasitesi, aşım sayısı, zamanı) kızgınlık (süresi, davranışları, sünger uygulama, geri dönme oranı) ultrasonografi (Usg) ile gebelik tanısı (erken gebelik, embriyonik ölüm, yavru sayısı) doğum zamanı, kuzu yaşam oranı ve maternal bakım sezon içi ve dışı dönemde kaydedildi. Seçim sistematiği uygulanan 195 dişi hayvandan 81'i gebe, 108 boş ve 17 reprodüktif anomali olarak belirlendi ve 65 dişi seçildi. Senkronizasyon protokolünde 11 gün süresince progesterone sünger ve 11. gün 500 IU PMSG uygulandı. 65 dişiden östrus yanıtı %42,5, ortalama östrüs süresi, 35,33 ± 12,84 ve en yüksek görülen östrus davranışı ürinasyon ve altta durma olarak belirlendi. Sünger aşım grubu ve sünger geri dönme grubunda süreler sırasıyla 16,33 ± 0,28; 19,95 ± 0,17 (P=0,001) olarak tespit edildi. Vücut kondisyon skoru ve canlı ağırlık arasında ilişki bulunmadı (P=0.05). Ancak VKS ve gözlemlenen östrüs süreleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık tespit edildi (P=0,05). Koç servis kapasitesi arttıkça gebelik oranında pozitif olarak etki gösterdiği (Rs=0,9, P=0,037), sperm konsantasyonu ile ise negatif (Rs=0,9, P=0,037) korelasyon tespit olarak belirlendi. Gerçekleştiren regresyon analizinde bireysel gebelik tahmini anlamlı olarak 3.23 ± 2.47 ile tahmin edildi. Aşım günü ile tahmini doğum zamanı -0,47 ± 0,53 ile tahmin edilirken, sürüye ait tahminde mutlak fark ortalama 3,1 ± 0,3 olarak belirlendi. Yavrunun dişi olması mutlak farkını azaltırken (negatif katsayı) (P=0,665), ikiz gebeliklerde bu fark, ekli gebeliklere göre aynı şekilde mutlak farkta azalma gösterdi (P=0,021). Canlı ağırlıkta gerçekleşen her bir birimlik artış, mutlak farkı azaltırken (P=0,023), VKS'deki her bir birimlik artış yine mutlak farkda azalma gösterdi (0,605). Tüm kaydedilen doğum tahminleri değerlendirildiğinde ise 12 saatlik bir fark ile koç aşım zamanı ve tahmini doğum günü tespit edildi. Araştırma süresince yapılan tüm uygulamalara ait görüntüler kaydedildi ve dijital bir dökümana dönüştürüldü. Ayrıca araştırma süresince aşım alan koyunlar kamera yardımıyla tespit edildi ve tüm veriler dijital ortamda depolandı. Bu çalışma veteriner hekim ve yetiştiricilere yönelik basit arayüz ve kullanıma sahip teknolojik materyal üretilmiş ve reprodüksiyon alanında sahada hazır kullanım aşamasına getirilerek ülke ekonomisine katkı sağlayacak Faydalı model AR-GE çalışması tamamlandı.