Yokluk Ekonomisinden Enerji İhracatçılığına İki Ayrı Boyut

Abstract

İsrail yakın zamana kadar kendi enerji kaynaklarının bulunmaması sebebiyle net ithalatçı konumundaydı ve enerji politikası verimlilik üzerine odaklandırmaktaydı. Dolayısıyla, İsrail’in enerji güvenliğine ilişkin iki ayrı boyut veya iki ayrı dönem ele alınmaktadır. İlk boyut (dönem), geçmişteki kıt kaynakları yönetme ve kalkınma odaklı anlayışıyla ülkenin tarım, sulama, enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji, inovasyon ve yeni teknolojilerde önemli bir ülke olmasının avantajını vurgulamaktadır. Girişimcilik alanında girişimci ülke (‘startup nation’) (Senor ve Singer, 2011) ve ‘chutzpah’ (Arieli, 2019) gibi kavramlarla anılan İsrail’in, yeşil ekonomi alanında önemli firmaları ve teknolojileri bulunmaktadır. Bu boyut, yokluk içerisinde kaynakların optimum kullanma gereksinimden ortaya çıkmıştır. Buna mukabil, ikinci boyut, İsrail’in son 10 yılda net ihracatçı konumuna geçmesi sonucu ortaya çıkmıştır. Doğu Akdeniz’deki Leviathan gibi doğalgaz sahaları sayesinde konvansiyonel enerji kaynağına sahip olması sonucu bölgesel jeopolitik dengeler, kaynak milliyetçiliği ve ihraç edebileceği yakın pazarların önemi gibi meseleler ortaya çıkmaktadır. İsrail teknolojik ürünlerde önemli bir ülke olmaya devam etmektedir. 1973 Arap-İsrail savaşından sonra petrol üreticisi olan Arap devletlerinin petrol üretimini azaltıp, ambargo uygulaması neticesinde, küresel enerji politikalarında kaynak ve pazar çeşitlendirme ihtiyacı belirginleşmiştir. Enerji politikalarında alternatif enerji kaynaklarının kullanımının yanı sıra su, tarım gibi sektörlerdeki verimlilik ve teknolojiye öncelik verilmiştir. Son 10 yılda bulunan gaz sahaları, fosil yakıtların gelecek vadetmemesi sebebiyle, İsrail’in alternatif enerji kaynaklarına olan ilgisini azaltmamıştır. İsrail’in gazının tükenmesi durumunda, yeniden ilk boyuttaki enerji ve kaynak verimliliği üzerine edinilen know-how sayesinde gelecekte potansiyel avantajların kullanabilmesi mümkün olacaktır. Bu bağlamda, iki farklı boyuttaki yaklaşımları ele aldığımızda, uzun yıllar İsrail’in kıt kaynaklarla kısıtlı bir coğrafyada kendi kendine yetinmeye ve diğer kaynakları uluslararası piyasalardan tedarik etmeye çalışması, ülkenin ekonomisinin belirgin bir özelliği olmuştur. Bu bağlamda, doğalgaz ihracatçısı olmadan önceki dönemle günümüzü ayırmak gerekmektedir, ancak her ikisi de İsrail politik-ekonomisini etkilemeye devam etmektedir. Açıklama: Startup Nation, Israil’in istatistiksel bakımdan nüfusuna nazaran en çok yeni firma kuran ülkelerden biri olmasını ve İsrail’in girişimci ruhuna atıftır. Bu bağlamda özel sektör ve serbest ticaretin ne derece bu ülke için önemli olduğunun vurgulanması. Chutzpah ise cüretkarlık yani bireylere yani yeni girişimlere başlama hevesi (hatta bazen küstahça inatla bildiğini yaparak) anlamına kullanılır ve özellikle Inbal Arieli’nin aynı isimli kitabıyla İsrail’deki girişimci ruhu özetleyen bir kavramdır.

Until recently, Israel was a net importer due to the lack of its own energy resources, and its energy policy focused on efficiency. Therefore, two separate dimensions or two separate periods regarding Israel's energy security are discussed. The first dimension (period) emphasizes that the country is an important country in agriculture, irrigation, energy efficiency and renewable energy, innovation and new technologies. Israel’s past understanding of managing scarce resources and focusing on development is an advantage. Israel, known in the field of entrepreneurship with concepts such as 'startup nation' (Senor and Singer, 2011) and 'chutzpah' (Arieli, 2019), has important companies and technologies in the field of green economy. This dimension emerged from the need for optimum use of resources in times of scarcity. On the other hand, the second dimension emerged as a result of Israel becoming a net exporter in the last 10 years. As a result of having a conventional energy source thanks to natural gas fields such as Leviathan in the Eastern Mediterranean, issues such as regional geopolitical balances, resource nationalism and the importance of nearby markets to which it can export arise. Israel continues to be an important country in technological products. After the 1973 Arab-Israeli war, the need for resource and market diversification in global energy policies became evident as oil producing Arab states reduced oil production and imposed an embargo. In energy policies, priority is given to efficiency and technology in sectors such as water and agriculture, as well as the use of alternative energy sources. The gas fields discovered in the last 10 years have not reduced Israel's interest in alternative energy sources, as fossil fuels do not have a promising future. If Israel runs out of gas, it will be possible to use the potential advantages in the future thanks to the know-how gained on energy and resource efficiency in the first dimension. In this context, when we consider approaches from two different dimensions, for many years Israel's attempt to be self-sufficient in a geography limited by scarce resources and to supply other resources from international markets has been a distinctive feature of the country's economy. In this context, it is necessary to distinguish between the period before it became a natural gas exporter and the present, but both continue to influence the Israeli political-economy. Explanation: Startup Nation is a reference to Israel's entrepreneurial spirit and the fact that it is statistically one of the countries that establishes the most new companies relative to its population. In this context, emphasizing how important the private sector and free trade are for this country. Chutzpah, on the other hand, is used to mean audacity, that is, the enthusiasm to start new ventures (sometimes even arrogantly, stubbornly doing what one knows) and is a concept that summarizes the entrepreneurial spirit in Israel, especially with Inbal Arieli's book of the same name.