Saraçoğlu neighborhood : Past, present and perspectives for the future

Abstract

Devlet memurlarının konut ihtiyacını karşılamak amacıyla Paul Bonatz tarafından tasarlanan ve 1944-1946 yılları arasında inşa edilen Saraçoğlu Mahallesi, Ankara kent merkezinde, değişen kentin talepleri karşısında yetersiz kalarak çöküntü alanı haline gelmiştir. Riskli alan ilan edilerek kentsel dönüşümün gündemine giren ve yıkılma tehlikesi geçiren mahalle, genellikle rant baskısı, kent belleğindeki yeri ve temsil değeri aracılığı ile tartışma konusu olmaktadır. Bu tartışma alanın geleceğine dair çözüm üretme açısından yetersiz bir tartışmadır. Bu çalışma, Saraçoğlu Mahallesi'nin kent merkezinde köhneleşmiş bir konut alanı haline gelmesinin nedenlerinin tespitinden yola çıkarak geliştirdiği bakış açısı ile, alanın geleceğine dair değerlendirmede bulunmuştur. Alanın gelecek tasarımına ve dönüşümüne dair senaryolar üretmek yerine, üretilecek olan senaryoların içermesi gereken ilkeleri ortaya koymaya çalışmıştır. Kentin gelişimini yönlendiren deneyimlerin kent merkezini ve Saraçoğlu Mahallesi'ni kaçınılmaz olarak etkilemesinden dolayı, Saraçoğlu Mahallesi'nin geleceğinin, Ankara'nın kentleşme süreci ve Kızılay kent merkezinin geçirdiği evrelerle paralel olarak ele alınması gerektiği savunulmaktadır. Çalışmada Ankara'nın planlanma süreçleri, günümüze kadar olan kentleşme deneyimi; kentsel mekanı etkileyen sosyolojik ve ideolojik yaklaşımlar, ekonomik değişimler ve mimari eğilimlerle birlikte ele alınmıştır. Değişen kentsel paradigmaların Saraçoğlu Mahallesi üzerindeki etkilerini içeren kapsamlı inceleme sonucunda, alanın çöküntü alanı haline gelmesini hazırlayan çevresel, fiziksel ve ekonomik etkiler belirlenmiş ve alanın geleceğinin Kızılay ile birlikte değerlendirilmesi gerektiği ortaya koyulmuştur. Bu kapsamda Kızılay'ın geleceğine dair perspektifler geliştirilmiş, Saraçoğlu Mahallesi'nin mevcut problemleri ve potansiyelleri ile geleceğine dair baskı ve fırsatlar incelenmiştir. Sonuç olarak, problem-potansiyel ve baskı-fırsat ikilikleri üzerinden yapılan çıkarımlarla alanın yeniden kent merkezine katılmasını ve gelecekte karşılaşması muhtemel problemlere yanıt vermesini sağlayacak tasarım ilkeleri geliştirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Saraçoğlu Mahallesi, Ankara kentsel gelişimi, Kentsel dönüşüm.

Saraçoğlu Neighborhood, designed by Paul Bonatz to meet the housing needs of civil servants and built between 1944 and 1946, has become a collapsed area in the city center of Ankara because of its inadequateness against the changing demands of the city. The neighborhood which enters the agenda of urban transformation and is in danger of collapse by declaration as a risky area, is often the subject of debate with land rent pressure, place in city memory and representation value. This debate is an inadequate debate on the solution of the future of the neighborhood. This study evaluates the future of the area with the view that Saraçoğlu Neighborhood has developed from the determination of the causes of its becoming a dilapidated housing area in the city center. Instead of producing scenarios for future design and transformation of the area, it has tried to put forward the principles that should be included in the scenarios to be produced. It is argued that the future of Saraçoğlu Neighborhood should be taken into consideration in parallel with the stages of Ankara's urbanization process and Kızılay city center since the experience of the development of the city inevitably affects the city center and Saraçoğlu Neighborhood. The urbanization process of Ankara, the experience of urbanization up to date was taken up with sociological and ideological approaches affecting urban space, economic changes and architectural trends in the study. As a result of a comprehensive review of the effects of the changing urban paradigms on Saraçoğlu Neighborhood, environmental, physical and economic impacts are defined to prepare the area to become a collapsed area and it has been determined that the future of the area should be evaluated together with Kızılay. In this context, perspectives on the future of Kızılay have been developed and the current problems and potentials of Saraçoğlu Neighborhood and the future pressures and opportunities have been examined. As a result, design principles have been developed that will allow the area to re-join the city center and respond to potential problems that may arise in the future, with inferences made from problem-potential and pressure-opportunity dualities. Keywords: Saraçoğlu Neighborhood, Ankara urbanization process, Urban transformation.