Hurufilikte on iki imam

Abstract

Felsefelerini harfler üzerine kurmuş olan Hurûfîler, Hz. Ali ile başlayan ve onun neslinden gelen on iki imamı da harfler üzerinden yorumlamışlardır. On iki imam telakkisi, Şiî ve Alevî/Bektaşî akımlarda özellikle öne çıkmaktadır. Bu çalışmamızda, öncelikle Hurûfîlerin Sünnî ve Şiîlikten etkilenen yönleri üzerinde; arkasından da on iki imam hakkındaki yorumları üzerinde durulacaktır. Hurûfî eserlerde on iki imamdan, özellikle Hz. Ali ve Mehdî’den bahsedilmiştir. Dolayısıyla bu kişiler üzerinde de çalışmada özellikle durulmuştur. Birçok konunun yorumunda olduğu gibi on iki imam, Hz. Ali ve Mehdî ile ilgili yorumlarda da Hurûfîler, harf temelli yorumlar yapmışlardır. Dikkati çeken diğer bir nokta da yapılan yorumlarda Hurûfîliğin ve Fazlullah’ın öne çıkmasıdır. Diğer bir ifadeyle on iki imam, özellikle de Hz. Ali ve Mehdî üzerinden Hurûfîlik anlatılmış ve Fazlullah yüceltilmiştir.

Hurûfîs which are based their philosophy on the letters, interpreted the twelve imam which begin with Ali and end with Mahdi by using the letters. Conception of twelve imam comes into prominence especially in shia, alawi and bektashi sects. In this paper, the aspects of Hurûfîs impressed by sunnism and shiism will be analyzed firstly, then Hurûfî interpretation about twelve imam will be explained. In Hurûfî literature, among twelve imams, especially Ali and Mahdi are interpreted. Similarly to the many other subjects, the interpretations of twelve imams, Ali and Mahdi are based on the letters. Another attractive point is that at these interpretations, Hurûfî philosophy and Fadlallah (constructor of Hurûfîsm) come into prominence. In other words, by way of twelve imams, especially Ali and Mahdi, Hurûfîs explained their philosophy and transfigured Fadlallah.