Gülenist Kültte Kadın İmgesi

Abstract

Kadın konusu dinî yapıların birçoğunda sorunlu bir alan olarak karşımıza çıkar. Ataerkil ve geleneksel toplumlarda kadının kamusal ve toplumsal rolü birçok çalışmaya konu olmuştur. Buna karşılık hem Türkiye’de hem de Batı’da oldukça popüler olan ve geniş bir cemaat ağı bulunan Fethullah Gülen Hareketi birçok açıdan modern toplum ve demokratik değerlerle daha uyumlu bir yapı olarak kabul ediliyordu. 15 Temmuz darbe girişimiyle birlikte Türk kamuoyunda Gülen ve cemaatine ilişkin görüşlerin çoğu değişmiş olsa da Batı kamuoyu için aynı şeyi söylemek pek mümkün gözükmüyor. Özellikle de Gülen’in metinlerinde ne dediğini ve söylediklerinin teo-politik dilini anlamaksızın sosyolojik bakışla ele alınan çalışmalarda Gülen’in kadının toplumsal rolü konusunda geleneksel görüşlerden çok farklı bir söyleme sahip olduğu iddia edilmiştir.Bu çalışmada doğrudan Gülen’in dinî söylemine eğilerek, kadın konusundaki yorumlarının teo-politik bağlamını, Gülen söyleminin İslam’ın çoğul yorumlarından hangisine denk düştüğünü ve en önemlisi onun dinî politik yorumları ile cemaatinin hiyerarşik yapısı arasındaki ilişkiyi açıklamaya çalışacağız. Çünkü Gülen’in kurduğu organizasyonlar ve hiyerarşiler (bunu üst yapı olarak adlandırabiliriz) ile dinî ideolojik yorumları (bunu da alt yapı olarak isimlendirmek mümkün) arasında doğrudan bir ilişki vardır. Bu ilişki aslında birçok dinî-örgütsel yapılar için de düşünülebilir. Çünkü her örgütü bir arada tutan, amaç ve eylemlerini meşrulaştıran bir ideolojisi vardır. Sorun bu ideoloji ile örgütsel organizasyon arasında nasıl bir ilişki olduğunun açıklanmasıdır. Kadın sorununun bunun için oldukça elverişli bir tartışma olduğunu düşünüyoruz.

The issue of women appears as a problematic area in many religious structures. The public and social role of women in patriarchal and tra ditional societies has been the subject of many studies. Conversely, the Fethullah Gülen movement, which became quite popular in both Tur key and the West and boasted a large community network, was consid ered to be more compatible with modern society and democratic values in many respects. Even if the views of many regarding Gülen and his movement have changed in the aftermath of the July 15 coup attempt, it is not possible to say the same for the West. Especially in sociological studies which are conducted without paying attention to Gülen’s dis course in his texts and the theo-political implications of this language, it is generally claimed that Gülen espouses a very different discourse about the social role of women in contrast to the traditional views. As someone who has worked on Gülen’s religious rhetoric for a long time, I must state that Gülen stands closer to a charismatic cult leader. Since I have written many academic articles on this subject before, I will not address it in detail in this article. In this study, we will focus directly on Gülen’s religious discourse and try to explain the theo-political context of his comments on women, which of the plural interpretations of Islam his discourse corresponds to, and most importantly, the relationship between his religious-polit ical interpretations and the hierarchical structure of his community. It is important to note that there is a direct relationship between the organizations and hierarchies (we can call this a superstructure) es tablished by Gülen and his religious-ideological interpretations (it is possible to name this an infrastructure). This framework can also be applied to many religious-organizational structures, since every organi zation has an ideology that holds it together and legitimizes its goals and actions. The main issue is to explain the relationship between this ideology and the organization of the religious group in question. We believe that the issue of women is a very conducive topic for the discus sion of this problem.