Ülkü Dergisi Kapak Tasarımları: Cumhuriyet İdeolojisinin Görsel Temsili

Abstract

Devletin kültür ve sanat politikalarının Halkevleri aracılığıyla programlı bir şekilde yürütüldüğü Erken Cumhuriyet döneminde (1923-1950), yeni rejimin ideolojisini anlatmak amacıyla sanatın gücünden yararlanılmış

sanatçılar, devrimi yansıtan görsellerle bu sürece yön vermede katkı sağlamışlardır. Özellikle, ülke çapında faaliyet gösteren Halkevleri tarafından çıkarılan dergiler, Cumhuriyet ideolojisinin ve devrim ilkelerinin yayılmasında etkili olmuşlardır. Yeni rejimin yazılı ve görsel sözcülüğünü üstlenen Ankara Halkevi dergisi Ülkü, Türk dili, devrimler, felsefe, tarih, edebiyat, müzik ve sanat politikaları gibi çeşitli alanlardaki yazılarının yanı sıra içerik ile uyumluluk gösteren kapak tasarımları açısından da önem arz etmektedir. Şubat 1933 ile Ağustos 1950 tarihleri arasında 272 sayı yayımlanan Ülkü dergisi kapaklarının bir kısmında tipografi, fotoğraf ve sanatçı çizimleri yer almıştır. 16 Aralık 1941- Ekim 1947 tarihleri arasına denk gelen ve bu çalışmaya konu edilen 89 kapağın büyük bir çoğunluğu Cumhuriyet döneminin öne çıkan sanatçıları tarafından tasarlanmıştır. Söz konusu kapaklarda yurt manzaraları, Anadolu insanının yaşantısı, folklorik özellikleri, köy ve köylüler, kadınlar, başkent Ankara ve çevresi, Cumhuriyet liderleri, milli bayramlar kutlamaları, anıt heykel uygulamaları, modern yaşam biçimleri ve mekânları gibi konular ele alınmıştır. Ülkü dergisiyle ilgili yapılmış çok sayıda çalışma olmakla birlikte, belirtilen tarih aralığında takip edilen 89 illüstrasyonlu kapak sayfasına, içerik ve tasarım odağında yaklaşan bir çalışmanın olmaması bu araştırmanın yapılma isteğini doğurmuştur. Bu makalede, Cumhuriyet’in yeni bir toplum yaratma tahayyülü ve yaşam pratiklerinin dergi kapaklarına nasıl yansıtıldığı ve sözel/yazınsal dildeki Cumhuriyet ideolojisi ve devrim ilkelerinin yine bu kapaklar yoluyla görsel dile nasıl tercüme edildiği ortaya konacaktır.

The structuring and construction of the ideology of the state were carried out between the years 1923 and 1950, through the Turkish Hearths and Community Centers between the years 1923 and 1950, which is called the Early Republican Period. Ten months after the closure of the Turkish Hearths, Community Houses, which were opened in Ankara on February 19, 1932, and which operated throughout the country by benefiting from the tradition and accumulation of the Turkish Quarries, became the dominant institution of the Republic’s cultural and art policies. In a period when the state’s culture and art policies were carried out in a programmatic manner through Community Centers, the power of art was used to explain the ideology of the new regime

artists contributed to this process with visuals that reflected the revolution. In particular, journals published by Community Centers operating throughout the country have been effective in the adoption and dissemination of the Republican ideology and revolutionary principles within society. Ankara Halkevi magazine Ülkü, which was published in 272 issues between February 1933 and August 1950, is important in terms of its writings in various fields such as Turkish language, revolutions, philosophy, history, literature, music, and art policies written by experts in their fields, reflecting the ideology and revolutionary principles of the Republic, as well as the cover designs that are compatible with these articles. The covers of Ülkü magazine, which undertook the written and visual spokesperson of the new regime, included typography, photographs, and artist drawings. The majority of the 89 covers between 16 December 1941 and October 1947, which were the subject of this study, were designed by prominent artists of the Republican period such as Malik Aksel, Turgut Zaim, Şeref Akdik, Cemal Tollu, Melahat Ekinci, Arif Kaptan, Refik Epikman, Ercüment Kalmık, and Arif Kaptan. On these covers, the images of the Republic such as country views, the lives of Anatolian people, folkloric characteristics, villages and villagers, women, the capital Ankara and its surroundings, Republic leaders, national holiday celebrations, monumental sculpture applications, modern lifestyles, and places have been reflected. Although there are many studies on Ülkü magazine, the lack of a study focusing on cover designs has led to the desire to conduct this research. In this article, it will be revealed how the Republic’s imagination of creating a new society and life practices was reflected on the covers of journals and how the ideology and revolutionary principles of the Republic in verbal and literary language were translated into visual language through these covers. These cover designs, a visual transfer of the Republican ideology, are important in terms of both serving the purpose of ensuring its place by settling into the collective memory of the people and giving an idea about the artistic understanding of the Single Party period. It is thought that this study will be useful for those who want to make a complete evaluation of the culture and art of the period and the works to be done about their artists.