Türkiye'de bölgesel tüketim farklılıklarının belirleyicileri ve mekânsal analizi

Abstract

Bu çalışma, 2005-2013 yılları için TÜİK Bölgesel Veri datasetini kullanarak, 12 ana mal grubu için Türkiye'nin 26 bölgesindeki (İBBS Düzey 2) hane halkı tüketim alışkanlıklarının farklılıklarını incelemektedir. Tüketici davranışlarındaki bölgesel farklılıklar, Deaton ve Muellbauer (1980) Doğrusal Formda Mükemmele Yakın Talep Sistemi (LA/AIDS) üzerinden modellenmiş ve demografik değişkenler Pollak ve Wales (1981) translation yöntemi kullanarak sisteme tanıtılmıştır. Modelleri tahmin etmek için, panel regresyon analizi için genişletilmiş ortalama grup tahmincisi tekniği kullanılmıştır. Çalışma kapsamında, 12 ana tüketim grubunun ve 26 bölgenin her biri için ayrı ayrı harcama ve fiyat esneklikleri hesaplanmıştır. Bu sonuçlar mekânsal analiz için Türkiye haritasına yansıtılmış ve ana mal gruplarının her biri için bölgesel farklılıklar değerlendirilirmiştir. Harcama esnekleri, gıda, alkollü içecekler ve tütün, giyim, sağlık, iletişim, eğitim ve diğer grubundaki mallar için, batı bölgelerdeki tüketim davranışının doğu bölgelerde bulunanlarla aynı olduğuna işaret etmektedir. Ancak, konut, mobilya, ulaşım, eğlence, restoran ve otel mal gruplarının tüketim alışkanlıkları, batıda ve doğuda farklıdır. Öte yandan, , gıda, alkollü içecekler ve tütün, sağlık, iletişim, eğitim, çeşitli mal grupları için, hane halklarının fiyat değişikliklerine tepkilerinin doğu ve batıda aynı olduğu sonucuna varılabilir. Ancak, giyim, konut, mobilya, ulaşım, eğlence, restoran ve otel gruplarına talep, batı ve doğu bölgelerde farklılık göstermektedir.

This study investigates differences in households'consumption patterns in 26 regions of Turkey (NUTS Level 2) and for 12 main consumption groups for years 2005-2013 by using TurkStat Regional Dataset. The regional differences in consumer behavior are modeled via Linear Approximation of the Almost Ideal Demand System (LA/AIDS) by Deaton and Muellbauer (1980) and demographic variables are introduced to system using translation method by Pollak and Wales (1981). To estimate models, Augmented mean group estimator technique is employed on panel regressions. Within the context of the study, expenditure and own price elasticities are calculated separately for each of 26 regions and 12 main consumption groups. Then, the results are reflected on Turkey's map to carry out spatial analysis and regional disparities in each of main item groups are evaluated. Based on results of expenditure elasticities, one can conclude that consumption pattern for goods in food, alcoholic beverages and tobacco, clothing, health, communication, education, and miscellaneous groups in western areas are the same as consumption pattern of those in eastern areas. However, consumption pattern for housing, furniture, transportation, recreation, and restaurant and hotel commodity groups, are different in the west and the east. On the other hand, results of own-rice elasticity reveal that households' responses to price changes for food, alcoholic beverages and tobacco, health, communication, education, and miscellaneous commodity groups are the same in western and eastern areas. However, it is observed that demand for items of clothing, housing, furniture, transportation, recreation, and restaurant and hotel groups differs for regions in the west and in the east.