Finansal krizlerle mücadelede Basel III ile getirilen döngüsel sermaye tamponunun çalıştırılma esas ve usulleri

Abstract

Bankacılık sektörü sistemik riske maruz bir sektör olduğu için sıkı takip edilmesi, düzenlenmesi ve denetlenmesi gerekmektedir. Bankacılık sektörüne yönelik düzenlemelerin en önemlilerinden birisi olan Basel Standartları'nın ilki 1988 yılında, ikincisi 2004 yılında yayımlanmıştır. 2008 yılında patlak veren küresel krizde Basel II'nin yetersiz kalması üzerine, 2010 yılında Basel III standartları yayımlanmıştır. Basel III ile getirilen yeniliklerden birisi döngüsel sermaye tamponları olmuştur. Döngüsel sermaye tamponu, çeşitli göstergeler yardımıyla olası krizlere önceden işaret ederek bankaların kriz dönemlerinden önce fazladan sermaye tutmalarını sağlamaktadır. Tampon, yine çeşitli göstergeler ile kriz çıktığını belirterek, tutulan fazla sermayenin kriz döneminde serbest bırakılmasını ve bu şekilde bankalara fon sağlanmasını amaçlamaktadır. Basel Komitesi, döngüsel sermaye tamponu uygulamaları için Kredi/GSYH göstergesini önermektedir. Söz konusu göstergede, Kredi/GSYH oranlarının, uzun dönem trendinden farkı alınmaktadır. Uzun dönem trendi, tek taraflı HP filtre yöntemi ile düzeltme parametresi lambda 400.000 olarak hesaplanmaktadır. Bu çalışmada, Kredi/GSYH göstergesi Türkiye'nin 1988-2015 arasındaki verileri için farklı ? değerleri ile analiz edilmiştir. Analizler sonucu Kredi/GSYH göstergesinin Türkiye'de yaşanan krizleri açıklamada tek başına yeterli olmadığı görülmüştür. Bu nedenle, alternatif gösterge olarak BIST100 endeksi, CDS primleri ve banka karlılık oranları incelenmiştir. Çalışma neticesinde, Kredi/GSYH oranı ve BIST100 endeksinin krizleri önceden haber vererek döngüsel sermaye tamponu tutulmasına, CDS primleri ve karlılık oranlarının ise kriz çıktığını işaret ederek tutulan tamponların serbest bırakılmasına yardımcı olacakları sonucuna ulaşılmıştır.

Since banking sector is exposed to systemic risks, it needs to be monitored, regulated, and supervised strictly. One of the most important regulations for banking sector is the Basel Standards. Basel I was published on 1988 with Basel II on 2004. After the 2008 global crisis, Basel II was found insufficient, which led to Basel III to be published on 2010. One of the new regulations of Basel III is countercyclical capital buffers. Countercyclical capital buffers help banks to accumulate extra capitals by pointing to presumptive crisis beforehand with different indicators. Moreover, it also aims to release these capitals to provide funds for banks once the economy enters a crisis period. Basel Committee suggests the credit-to-GDP gap for countercyclical capital buffers decisions. Credit-to-GDP gap is calculated as the difference of credit-to-GDP ratio from its long term trend which is calculated by one sided HP filter with the smoothing parameter of lambda being 400.000. In this study, the credit-to-GDP gap is analyzed for Turkey with data in the time span between 1988 and 2015 for different ? values. It was seen that the credit-to-GDP gap alone is not sufficient to explain past Turkish crises. Hence, some alternative indicators were also analyzed, namely BIST100 index, CDS spreads and bank profitability ratios. As a result of this study, it is found that the credit-to-GDP gap and BIST100 index are useful indicators for the accumulation of buffer by notifying crisis beforehand, with the CDS spreads and profitability ratios being useful indicators for the release of the buffer.