Kurumsal yönetim yapılarının tahakkuk esaslı kazanç yönetimi üzerine etkileri: BIST üzerine bir uygulama

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı kurumsal yönetim yapılarının Türkiye'deki kazanç yönetimi uygulamalarına olan olası etkilerini değerlendirmektir. Çalışmada belirlenen hipotezler, endüstri ve zaman boyutu dâhil edilmiş En Küçük Kareler (OLS) analiz yöntemi kullanılarak ve geliştirilen analitik modelle; Borsa İstanbul'a (BIST) kote olmuş 194 halka açık firmanın, 2012-2017 yılları arasındaki 1.064 firma*yıl verisinden oluşan bir örneklem kullanılarak test edilmiştir. Bu tez çalışmasında yapılan tüm analizler Stata/IC 15.1 paket programı kullanılarak yapılmıştır. Bu amaçla, tezin uygulama bölümünde öncelikle toplam tahakkuklardan yola çıkarak kazanç yönetimi uygulamalarının mevcudiyetini ifade eden ihtiyari tahakkuklar hesaplanmıştır. Bu hesaplama yapılırken kazanç yönetimi uygulamalarının ölçülmesine yönelik literatürde, Kothari vd. (2005) tarafından önerilen performansa göre düzeltilmiş (ayarlanmış) kesitsel endüstri temelli bir tahakkuk modelinden elde edilen ihtiyari tahakkukların mutlak değeri kullanılmıştır. Yapılan analiz sonucunda, firmalarda kazanç yönetimi uygulamalarını arttıran kurumsal yönetim yapılarının; CEO ikiliği olarak da bilinen yönetim kurulu başkanı ile icra başkanı/genel müdürün aynı kişi olması ve anlamlı olmasalar da bağımsız dış denetim kalitesi ve yönetici sahiplik oranı olduğu tespit edilmiştir. Kazanç yönetimi uygulamalarını azaltan kurumsal yönetim yapılarının ise; yönetim kurulunun büyüklüğü, yönetim kurulunun bağımsızlığı ile anlamlı olmasa da kurumsal sahiplik oranı olduğu belirlenmiştir. Firmalarda kazanç yönetimi uygulamalarının önlenmesi için yönetim kurulunda ve denetim komitesinde yer alan bağımsız üye sayısının arttırılması ve yönetim kurulu başkanı ile icra başkanı/genel müdürü olarak yetki verilen kişilerin birbirinden ayrılması gibi kurumsal yönetim kalitesinin arttırılmasına yönelik çalışmaların yapılması önem arz etmektedir.

The main objective of this study is to evaluate the potential impacts of corporate governance structures on earnings management practices in Turkey. The hypotheses identified in the study were analyzed by using Ordinary Least Squares (OLS) analysis method with industry and time dimension and developed analytical model; it was tested using a sample of 1,064 firm*year data of 194 publicly traded companies listed on Borsa Istanbul (BIST) between 2012-2017. In this thesis, all analyzes are performed using Stata/15.1 package program. For this purpose, in the application part of the thesis, first of all, accruals which represent the existence of earnings management applications are calculated based on total accruals. In the literature on measuring earnings management practices, Kothari et al. (2005), absolute value of the discretionary accruals obtained from a cross-sectional industry based accrual model adjusted for performance. As a result of the analysis; it is ascertained that corporate governance structures that increase earnings management practices in firms are; the CEO Duality, is the occupation of both the chairman and the Chief Executive Officer (CEO) positions by the same person and although the audit quality and the share of managerial (executive) ownership are insignificant. Corporate governance structures that reduce earnings management practices are the size of the board of directors, the independence of the board of directors, and although institutional ownership ratio is insignificant. In order to prevent gain management practices in firms, it is important to increase the number of independent members in the board of directors and audit committee and to increase the quality of corporate governance such as the separation of the chairman and the executive chairman/general manager.