Konum-tabanlı servisler için konum ve konum örüntü mahremiyetinin sağlanması

Abstract

Son yıllarda konum belirleme özellikli mobil cihazların kullanımı hızla arttığından bunlara yönelik konum-tabanlı servislerde de artış olmuştur. Konum-tabanlı servis ve uygulamaların çok çeşitli uygulama alanları vardır. Bunlar arasında konum-tabanlı mobil reklamcılık/pazarlama, gerçek-zamanlı bilgi sorgulama, yakın çevrede hayatı etkileyen uyarılar, navigasyon, konum-tabanlı sosyal medya, konum-tabanlı oyunlar ve 112 acil servis. Bunların ortak özelliği kullanıcı konumunu servis sağlayıcı ile paylaşmalarıdır. Konum paylaşımı nedeniyle ortaya kimlik mahremiyeti, konum mahremiyeti ve konum örüntü mahremiyeti çıkmaktadır. Kimlik mahremiyeti abonelik/üyelik gerektirmeyen servislerde karşımıza çıktığı için konum ve konum örüntü mahremiyeti proje kapsamını oluşturacaktır. Konum mahremiyeti kendi içinde anlık ve tarihsel konum mahremiyeti olarak düşünülebilir. Konum örüntü mahremiyeti ise tarihsel konum verilerinden veri madenciliği gibi yöntemlerle çıkarılabilecek örüntülerin mahremiyetidir. Anlık konum mahremiyeti için konum perdeleme en yaygın çözüm yaklaşımıdır ve kullanıcı konumunu içerip mahremiyete riayet eden bir bölgenin bulunmasını gerektirir. Bu bölge servis kalitesinin fazla düşmemesi için olabildiğince küçük olmalıdır. Tarihsel konum mahremiyeti ise bir kullanıcının zaman ekseninde çok sayıda servis talebinde bulunduğu durumda geçerlidir. Buradaki problem saldırganın gerçek dünya kısıtları ve diğer arkaplan bilgilerini kullanarak perdelenmiş konumları daraltarak mahremiyeti ihlal etmesidir. Gerçek dünyada coğrafi konumlar üzerindeki yapılar (hastane, park gibi) semantik konumlar olarak adlandırılır. Proje kapsamında semantik konum mahremiyetine yönelik etkin perdeleme yöntemleri geliştirilmiştir. Kişiler elektronik takip edilmekten ve kendileri ile ilgili konum örüntülerinin oluşmasından rahatsızlık duyabilirler. Buna bir çözüm olarak her konum paylaşımı öncesi örüntü oluşumu kontrol edilmeli ve eğer oluşacaksa önlem alınmalıdır. Bu işlemler çevrimiçi yapılmalıdır. Bahsedilen husus literatürde adreslenmemiş olduğundan bu çalışmanın getirdiği bir yenilik olacaktır. Benzer şekilde eğer örüntü oluşumu veri toplama aşamasında yapılmamışsa, kullanıcı kendisi ile ilgili hassas örüntülerin servis sağlayıcının veritabanından silinmesini talep edebilir. Böylelikle bu örüntü bilgilerinin veritabanından çevrimdışı olarak silinmesi gerekecektir. Bu konuda da proje kapsamında çalışılmıştır. Şehirsel bölgelerde kullanıcı hareketleri yolları ve yol üzerinde tanımlı kısıtları (maksimum hız sınırları gibi) takip etmesi gerekir. Dolayısıyla bu durumda semantik konum mahremiyeti problemi açıklamalı çizgeler kullanılarak soyutlanabilir. Mahremiyet gereksinimleri, saldırı tipleri ve gerçek dünya kısıtlarının birbiri ile ilgili olarak modellenmesi gerekir. Proje kapsamında literatürde yeni olan bu konu için kapsamlı mahremiyet ve güvenlik kısımları altında özgün bir trafik simülasyon yöntemi geliştirilmiştir. Konum mahremiyetinin sadece hareket noktalarının perdelenmesinden ibaret olmadığı gerçeğinden hareketle Twitter ve bunun gibi sosyal medyada istemdışı konum paylaşımı da önemli hale gelmiştir. Bu hususta da Türkçe metinlerin içinde istemdışı konum paylaşımı yapılıp yapılmadığını anlamak üzere bir uygulama geliştirilmiştir.