Kapsayıcı büyüme ölçümüne yönelik uluslararası kuruluşlarca geliştirilen yaklaşımlar ve bir yöntem önerisi

Abstract

Ulusal ve uluslararası düzeyde yaşanılan eşitsizlikler ve karşılaşılan sorunların da etkisiyle günümüz kalkınma ekonomisi politikalarında büyüme eksenli yaklaşımdan öteye kapsayıcı ve sürdürülebilir bir gelişme sürecine geçiş öngörülmektedir. Kapsayıcı büyümeyle; ekonomik büyümeye her bireyin katkı sunması, büyümenin sunduğu fırsatların ve sağladığı faydaların toplumun bütün kesimlerince paylaşılması hedeflenmektedir. Ancak bu alanda yapılan çalışmaların henüz gelişim sürecinde olduğu, kapsayıcı büyümenin ölçümü konusunda ilave çalışmaya ihtiyaç bulunduğu görülmektedir. Bu çalışmada kapsayıcı büyümenin ölçümüne yönelik uluslararası kuruluşların yaklaşımları incelenerek, bu yaklaşımlardan hareketle bir yöntem önerisinde bulunulması amaçlanmaktadır. Böylece kapsayıcı büyüme ölçümünün, uluslararası kuruluşların kapsayıcı büyüme analizlerinde ortak önem atfettiği politika tercihlerine ya da yüksek düzeyde öne çıkan temel önceliklerine dayandırılmasına çalışılmaktadır. Bu kapsamda Asya Kalkınma Bankası, Afrika Kalkınma Bankası, OECD, UNDP, Dünya Ekonomik Forumu, Avrupa Birliği, IMF ve Dünya Bankasından oluşan sekiz uluslararası kuruluş çalışmaları incelenmektedir. Bu kuruluşların kapsayıcı büyümenin ölçümüne yönelik geliştirdikleri yöntem ya da endeksler, kapsayıcı büyümeye ilişkin politika çerçeveleri, gösterge setleri ve operasyonel programları irdelenmektedir. İncelenen çalışmaların ortak yanları ya da yüksek düzeyde öne çıkan önceliklerinden hareketle, bu çalışmada ağırlık yapılarıyla bütünleşik 16 gelişme ekseninden oluşan kapsayıcı büyüme bileşik endeksi önerisinde bulunulmaktadır.